Methoden voor inzicht in maatschappelijk rendement

Wat levert een investering in het sociaal domein op en voor wie? Wat leidt er nu toe dat een bepaalde aanpak succesvol is? Met welke aanpak worden mensen beter geholpen, tegen zo laag mogelijke kosten? Met inzicht in maatschappelijk rendement kunnen besluiten in het sociaal domein beter onderbouwd genomen worden.

In onze analyses van maatschappelijk rendement wegen wij altijd de meerwaarde voor de maatschappij en de maatschappelijke kosten. Hierin staat het vergelijken van alternatieve scenario’s centraal: hoe had deze situatie eruit gezien als een bepaalde aanpak niet was ingezet? Naast directe financiële aspecten wordt hierbij nadrukkelijk rekening gehouden met maatschappelijke effecten en kosten.

Op deze pagina geven we een overzicht van de verschillende methoden voor het analyseren van maatschappelijk rendement die wij aanbieden.

 

Maatschappelijke kosten- batenanalyse (MKBA)

Wat levert een interventie, project of beleidskeuze op voor de maatschappij? Welke maatschappelijke meerwaarde heeft het en hoe weegt dit op tegen de kosten? Bij een maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA) worden de kosten en baten voor een gehele maatschappij beschouwd. Hierin worden vaak alternatieve scenario’s met elkaar vergeleken, zo berekenen we bijvoorbeeld hoeveel geld een gemeente kwijt was geweest als een bepaalde aanpak niet was ingezet. In de rendementsanalyses maken we zo veel mogelijk gebruik van bestaande data, aangevuld met educated guesses van experts en sessies met de Effectenarena (zie verderop).

Neem voor meer informatie en/of een vrijblijvend gesprek contact op met Ahmed Hamdi.

 

Effectenarena

Hoe krijg je inzicht in de effecten van een interventie, programma, project of beleidskeuze? Het combineren van kennis van belanghebbenden kan meestal snel en volledig inzicht geven in de (verwachte) meerwaarde. Met de Effectenarena maken we gebruik van de kracht van de gecombineerde kennis en het gecombineerde inschattingsvermogen van betrokken partijen. Rond de Effectenarena bouwen deelnemers samen de ‘veranderingstheorie’ op: een overzicht van wat de interventie inhoudt, wat erin geïnvesteerd wordt, wat deze oplevert en wie hier baat bij heeft.

Hierbij beredeneren we samen welke veranderingen er optreden en hoe die doorwerken op verschillende partijen in de maatschappij. De Effectenarena kan goed worden ingezet als eerste stap van een grotere studie als een MKBA of in combinatie met casusanalyses met de Effectencalculator of Effectenplein (zie verderop). De Effectenarena kan goed aangevuld worden met Expert-inschattingen (zie verderop), waarbij ook kwantitatieve inschattingen van effecten worden gemaakt. De Effectenarena kan helpen bij het ontwikkelen van een interventie (vooraf), of bij een evaluatie van effecten (achteraf).

Neem voor meer informatie en/of een vrijblijvend gesprek contact op met Maarten Kwakernaak of Ahmed Hamdi.

 

Effectencalculator

Hoe breng je de meerwaarde in beeld van maatwerk in hulpverlening, een werkwijze die per definitie altijd anders uitpakt? En hoe laat je zien wat je hebt voorkomen (preventie), zowel in problematiek als in (zorg)kosten? Met de Effectencalculator geven we inzicht in de effecten van een (vernieuwende) interventie. We brengen de zorgkosten rondom een persoon/gezin in kaart en geven onderbouwde inschattingen van preventie van problematiek en kosten.

De basis van de Effectencalculator is een dialoog tussen betrokkenen rondom een persoon/gezin. Dit zorgt voor een waardevol moment van evaluatie. De Effectencalculator wordt vaak ingezet in combinatie met andere instrumenten, zoals een kwantitatieve aanpak (bijvoorbeeld met vragenlijsten), of een analyse met de Effectenarena of Effectenplein.

Neem contact met ons op voor onderzoek met de Effectencalculator. Ook kunnen wij trainingen op maat verzorgen.

Voor meer informatie en/of een vrijblijvend gesprek, neem contact op met Maarten Kwakernaak of Ahmed Hamdi.

 

Expert-inschattingen

Schattingen van experts (expert elicitation) is een methode waarmee op wetenschappelijke wijze en door middel van interactieve sessies met experts inschattingen van effecten worden gemaakt. We bundelen de gezamenlijke expertise en kennis van de geraadpleegde experts, en vertalen dit door middel van statistische analyses tot een gemeenschappelijke inschatting.

Deze methode is met name interessant voor beleid en aanpakken in het brede sociaal domein, omdat betrouwbare harde meetgegevens over effecten veelal ontbreken, net zoals breed gedragen ervarings- en kengetallen. Schattingen van experts vormen daarmee een interessant alternatief: hiermee kan een (voorlopige) lacune worden opgevuld. Met een relatief beperkte tijdsinspanning kunnen we toch betrouwbare doorrekeningen van maatschappelijke kosten en baten maken. Expert-inschattingen kunnen vaak goed gecombineerd worden met de inzet van de Effectenarena of MKBA.

Voor meer informatie en/of een vrijblijvend gesprek, neem contact op met Ahmed Hamdi of Maarten Kwakernaak. 

 

Effectenplein

De meerwaarde van collectieve aanpakken zoals opbouwwerk, burgerinitiatieven en community building is vaak verscholen in verhalen, en maar heel beperkt te vangen in cijfers en grafieken. De waarde van dit soort collectieve werkwijzen en buurtvoorzieningen wordt zeker herkend door diegenen die er dichtbij staan. Maar hoe ‘bewijs’ je de effecten richting inwoners, beleid en financiers van bijvoorbeeld een buurtmoestuin of een ontmoetingsvoorziening voor jongeren?

Het Effectenplein is een instrument waarmee we inzicht geven in de ervaren baten van collectieve aanpakken. Ook helpt het instrument om uit te vinden wat nu precies het verschil heeft gemaakt en wat leerzame knelpunten waren. Het resultaat is een samen opgesteld ‘verhaal’ over de wijk, de buurt of het dorp. Een uitwerking hiervan geeft buitenstaanders (zoals financiers) inzicht in de effecten van de aanpak en geeft betrokkenen iets in handen om de meerwaarde scherper neer te zetten en verder te ontwikkelen.

Zie voor een voorbeeld waarbij deze methode is ingezet de publicatie Evaluatie bijspringen en versterken.

Neem voor meer informatie en/of een vrijblijvend gesprek contact op met Maarten Kwakernaak.

 

Maatschappelijke Prijslijst

Professionals in het sociaal domein maken in hun werk veel afwegingen. Zij zoeken naar de meest passende ondersteuning, binnen de mogelijkheden van wetten, regels en het lokale aanbod. Steeds vaker wordt van professionals ook verwacht dat zij kostenbewust handelen: ook de kosten van een interventie moeten meegewogen worden in het besluit wat er ingezet wordt. Maar de praktijk is het voor professionals lastig om inzicht te krijgen in de kosten van ondersteuning.

Dit geldt ook voor onderzoekers: niet altijd zijn tarieven en trajectkosten lokaal beschikbaar. Daarom ontwikkelen wij de Maatschappelijke Prijslijst, een eenvoudig overzicht van gemiddelde tarieven van veel ingezette vormen van hulpverlening. De prijzen baseren we op tarieven van minimaal 20 gemeenten.

Voor het berekenen van de kosten binnen een gezin is vaak een casusanalyse nodig. Hiervoor kunnen wij een micro-business case (zie hieronder) uitvoeren of de Effectencalculator inzetten.

De Maatschappelijke Prijslijst is nog in ontwikkeling, in samenwerking met Jochum Deuten Advies & Onderzoek. Let op: de oude Maatschappelijke Prijslijst is niet meer beschikbaar. Deze tarieven zijn verouderd en geven geen goed beeld van werkelijke kosten. 

Neem voor meer informatie en/of een vrijblijvend gesprek contact op met Maarten Kwakernaak.

 

Micro / Maatschappelijke business case

Bij het inzetten van passende ondersteuning worden veel overwegingen gemaakt. Hulpverleners analyseren het probleem en de hulpbehoefte van een gezin, om te kijken wat er nodig is. Beschikbaar aanbod in de gemeente is vervolgens van groot belang. Bovendien spelen kosten mee: een ideale oplossing is niet altijd mogelijk, door schaarste in middelen. Maar soms kan een investering op de korte termijn veel problematiek en kosten besparen op de lange termijn (preventie). Dit kan om creatieve oplossingen vragen. Hoe onderbouw je eventuele onconventionele stappen? Een micro-businesscase is een werkwijze om afwegingen in hulpverlening te expliciteren en te onderbouwen.

Vaak doen we dit in de vorm van actie-onderzoek, waarin wij enige tijd betrokken zijn bij een team en bij de afwegingen. Of een aantal casussen worden achteraf door ons geanalyseerd met het instrument Effectencalculator. Het analyseren van dit proces van afweging kan grote meerwaarde hebben. Het biedt inzicht aan gemeente en gemeenteraad in waarom bepaalde keuzes worden gemaakt. En het helpt om te overtuigen dat er soms een onconventionele oplossing nodig is, om op termijn preventie te bewerkstelligen. Bovendien helpt het professionals om belangrijke afwegingen bewuster te maken.

Een micro-business case is ook op grotere schaal mogelijk. Als we een groter aantal cases met de Effectencalculator analyseren en daarbij ook de kosten en financiële opbrengsten doorrekenen spreken we van een Maatschappelijke business case.

Neem voor meer informatie en/of een vrijblijvend gesprek contact op met Maarten Kwakernaak of Ahmed Hamdi.