Sekswerk is in Nederland legaal, maar heeft nog geen vanzelfsprekende positie op de arbeidsmarkt of in de samenleving. Dit maakt het veranderen van werk – binnen of buiten de erotische branche – vaak complex. Het Verwey-Jonker Instituut onderzocht hoe dit proces verloopt, welke factoren het beïnvloeden en hoe ondersteuning beter kan aansluiten op de behoeften van sekswerkers.
Veel sekswerkers overwegen op enig moment een overstap naar ander werk. Redenen variëren van het niet langer willen leiden van een dubbelleven – vaak ingegeven door stigmatisering – tot mentale belasting en ervaringen met geweld of intimidatie. Ook levensgebeurtenissen, zoals het starten van een opleiding of het verkrijgen van een verblijfsvergunning, spelen een rol. Tegelijkertijd ervaren sekswerkers aantrekkelijke kanten aan hun werk, zoals flexibiliteit, financiële voordelen en sociale contacten. Deze ambivalentie maakt werkverandering tot een uitdagend proces.
Het onderzoek laat zien dat werkverandering zelden een rechtlijnig traject is. Sekswerkers doorlopen het proces stap voor stap, waarbij periodes van wel en geen sekswerk elkaar afwisselen. De meerderheid kiest uiteindelijk voor werk buiten de branche, bijvoorbeeld in horeca of zorg. Een kleinere groep blijft binnen de sector, maar kiest voor veiliger en stabieler werk, zoals via online platforms of vergund werk.
Belangrijke drempels om van werk te veranderen zijn financiële onzekerheid en gebrek aan opleiding, werkervaring of taalvaardigheid. Huisvesting speelt een cruciale rol: verlies van woonruimte of wonen in een omgeving verbonden aan het werk vormt vaak een obstakel, terwijl een nieuwe woning een belangrijk keerpunt kan zijn. Sociale steun – van familie, vrienden of peers – vergemakkelijkt de overstap. Voor transsekswerkers en sekswerkers met een migratieachtergrond is peer support vaak essentieel.
Ruim de helft van de sekswerkers die actief bezig zijn met werkverandering ontvangt begeleiding, vaak van sekswerk-specifieke organisaties. Deze begeleiding richt zich op meerdere leefdomeinen en wordt als helpend ervaren wanneer zij breed, persoonlijk en langdurig is. Denk aan praktische hulp bij sollicitaties of het starten van een nieuwe opleiding, budgetcoaching, ondersteuning bij huisvesting en psychische begeleiding. Toch zijn er knelpunten: het aanbod is niet altijd vindbaar en kennis van de branche ontbreekt soms bij algemene hulporganisaties.
Het rapport doet acht aanbevelingen, waaronder: bevorder integrale begeleiding, vergroot de zichtbaarheid van het aanbod, bied ondersteuning die niet uitsluitend gericht is op uitstap, en creëer veilige woon- en werkplekken. Deze maatregelen zijn essentieel om sekswerkers duurzaam te ondersteunen bij hun keuzes voor de toekomst.