Er zijn zorgen over grootschalige en langdurige vormen van residentiële jeugdzorg, zeker over die in gesloten instellingen. De Tweede Kamer heeft zich uitgesproken voor de afbouw daarvan. Tegelijkertijd heeft de jeugdzorg te maken met wachttijden, financiële tekorten en werkdruk van medewerkers.
In de afgelopen jaren zijn diverse residentiële jeugdhulpvoorzieningen al in omvang verkleind of gesloten. Met name de sluiting van De Hoenderloo Groep in 2020 heeft veel onrust gegeven, omdat in een korte tijd voor veel jeugdigen elders vormen van wonen, zorg en onderwijs gerealiseerd moesten worden. Onderzoeken van het Verwey-Jonker Instituut , de Kinderombudsman en het Ondersteuningsteam Zorg voor de Jeugd geven meer inzicht in de factoren die een rol spelen bij het sluitingsproces van jeugdhulpvoorzieningen. Deze handreiking is hoofdzakelijk bedoeld als hulpmiddel voor jeugdhulpinstellingen bij de ombouw of sluiting van hun instelling. Tegelijkertijd is de handreiking ook bedoeld voor gemeenten en jeugdhulpregio’s, gelet op hun verantwoordelijkheid voor de organisatie van de zorg voor de jeugd. De handreiking ondersteunt betrokkenen bij het in gang zetten van een zorgvuldig besluitvormingsproces.