Het Verwey-Jonker Instituut heeft samen met RadarAdvies bij zes gemeenten in Flevoland hebben onderzoek gedaan naar radicalisering en extremisme. De belangrijkste conclusie: de situatie in Flevoland sluit grotendeels aan bij landelijke trends, maar vraagt ook lokaal om gerichte actie.
Het onderzoek – een zogenoemde fenomeenanalyse – werd gedaan in, en was in opdracht van de gemeenten Almere, Dronten, Lelystad, Noordoostpolder, Urk en Zeewolde.
Waarom dit onderzoek?
Radicalisering is het proces waarbij mensen zich steeds verder afkeren van de samenleving. In sommige gevallen leidt dat tot extremisme: dreigend of gewelddadig gedrag, vaak vanuit ideologische overtuigingen. Denk bijvoorbeeld aan jihadisme of (gewelddadige) acties die kunnen voortkomen uit extreemrechtse denkbeelden of het volledig afwijzen van de overheid en instituties. De gemeenten willen beter zicht krijgen op deze processen, juist omdat radicalisering zich vaak onder de radar ontwikkelt. Hoewel in Flevoland weinig grote incidenten zijn, zijn er groeiende zorgen over wat zich online afspeelt, vooral onder jongeren. Ook maatschappelijke spanningen zoals wantrouwen richting de overheid en polarisatie kunnen een rol spelen.
Wat blijkt uit het onderzoek?
De ontwikkelingen in Flevoland komen overeen met landelijke patronen. Signalen van jihadisme, rechts- en anti-institutioneel extremisme zijn in Flevoland beperkt aanwezig. Maar net zoals in de rest van Nederland kunnen ook in Flevoland acties vanuit deze typen extremisme niet worden uitgesloten.
Professionals geven aan dat er mogelijk meer speelt dan momenteel in beeld is, waardoor signalen gemist kunnen worden, mede door gebrek aan kennis.
Het online domein speelt een belangrijke rol, vooral in het beïnvloeden van jongeren. Gemeenten en professionals hebben echter beperkt zicht op online radicalisering.
Lokale factoren als armoede, sociale ongelijkheid, polarisatie en wantrouwen vergroten mogelijk de risico’s.
Wat is er nodig?
De onderzoekers doen aanbevelingen die de gemeenten helpen om hun aanpak te versterken:
- Versterk de samenwerking tussen veiligheid, zorg, onderwijs en sociaal domein.
- Zorg voor duidelijke meldstructuren, zodat signalen van radicalisering en extremisme beter worden opgepakt.
- Verbeter de kennis over wat wel en niet mag bij het delen van informatie, zodat professionals effectiever kunnen handelen.
- Vergroot kennis en bewustzijn over verschillende vormen van extremisme en hun onderliggende voedingsbodems.
- Investeer in preventie onder jongeren, via onderwijs, jongerenwerk en digitale weerbaarheid.