Leerlingen die intensieve begeleiding of ondersteuning nodig hebben, kunnen worden verwezen naar het speciaal onderwijs. Het kabinet streeft naar een inclusief onderwijssysteem, waarin alle kinderen, ongeacht hun behoeften, samen naar dezelfde school kunnen gaan. Het Verwey-Jonker Instituut deed in opdracht van Auris onderzoek naar de effecten van het volgen van speciaal onderwijs op leerlingen en hun leven, zowel op sociaal vlak als op het gebied van leerprestaties en welzijn. Daarnaast is onderzocht hoe deze effecten zich verhouden tot de effecten van het volgen van regulier onderwijs al dan niet met specialistische ondersteuning.
Het onderzoek laat zien dat leerlingen die regulier onderwijs volgen met ondersteuning door het speciaal onderwijs, gemiddeld betere uitkomsten behalen op het gebied van schoolprestaties en betere doorstroomperspectieven hebben dan leerlingen die speciaal onderwijs volgen op de leslocatie van een instelling voor speciaal onderwijs. Sociale factoren, met name de relaties met leeftijdsgenoten, lijken daarentegen beter te gewaardeerd te worden in het speciaal onderwijs. Het is daarom belangrijk om extra aandacht te blijven houden voor sociale factoren onder leerlingen met extra ondersteuningsbehoeften in het reguliere onderwijs. Dit blijkt ook uit de beleidsanalyse, waarin naar voren komt dat doelstellingen van inclusie en gelijkwaardige onderwijskansen voor zorgleerlingen nog steeds onvoldoende bereikt worden.
Overstappen vraagt goede begeleiding
Een andere belangrijke bevinding is dat het wisselen tussen het speciaal en regulier onderwijs negatieve effecten lijkt te hebben voor leerlingen. De leerresultaten en doorstroomperspectieven van leerlingen die van regulier naar speciaal onderwijs overstappen en andersom zijn minder positief dan die van leerlingen die niet wisselen. Hieruit blijkt het belang van continuïteit van onderwijs, van weloverwogen beslissingen om leerlingen een overstap te laten maken, en van goede begeleiding van leerlingen die toch een wisseling van onderwijsvorm doormaken.
Behoefte aan inzichten van langdurige effecten
De onderzoekers concluderen dat er nog gebrek aan inzichten in langdurige effecten, verklarende factoren en de impact van beleidsveranderingen. In het rapport worden aanbevelingen gedaan voor de praktijk en voor vervolgonderzoek.
Een verdiepend analyse laat zien dat er verschillen zijn tussen doof/slechthorende leerlingen en leerlingen met een taalontwikkelingsstoornis. Ongeacht of de doof/slechthorende leerlingen regulier onderwijs hebben gevolgd – al dan niet met ondersteuning- of speciaal onderwijs, hebben zij het moeilijker in de maatschappij. Bij onderzoek naar lange termijneffecten is het belangrijk ook hiermee rekening te houden.