Het Verwey-Jonker Instituut heeft onderzoek gedaan naar de effectiviteit van de activiteiten van de vrijwilligersorganisatie WIJ Dordrecht. Met andere woorden: wat levert het vrijwilligerswerk van WIJ Dordrecht de samenleving op en wat zijn de effecten op deelnemers?
In dit onderzoek zijn zes verhalen rond deelnemers en vrijwilligers uitgediept. In de gesprekken is ingegaan op de maatschappelijke baten en (mogelijke) preventie van problematiek en zorg. Hierbij is gebruikgemaakt van het instrument Effectencalculator, een onderzoeksinstrument waarmee ervaringen en financiële kosten en baten met elkaar in verband gebracht worden.
De aanpak blijkt veel op te leveren voor vrijwilligers en ouderen in de wijk. Ook zijn er sterke aanwijzingen dat er maatschappelijke kosten voorkomen worden door de inzet van WIJ Dordrecht.
Minder eenzaamheid voor ouderen in Dordrecht
Met WIJ Dordrecht zetten buurtbewoners en organisaties zich in om eenzaamheid en inactiviteit bij ouderen tegen te gaan in Wielwijk en Crabbehof, twee wijken in Dordrecht. Activiteiten van WIJ Dordrecht draaien grotendeels op vrijwillige kracht, terwijl professionals bijspringen wanneer dat nodig is. Jaarlijks investeert de gemeente ongeveer 40.000 euro per wijk in deze aanpak. Het Verwey-Jonker Instituut onderzocht de mate waarin deze aanpak rendeert. In de eerste plaats keken we naar de meerwaarde voor de (oudere) buurtbewoners. Maar ook keken we naar de potentiële financiële baten van deze aanpak. De eindrapportage “De Waarde van WIJ” is op 25 januari aangeboden aan de gemeenteraad van Dordrecht.
Zonder WIJ Dordrecht was het geweest: in huis zitten en misschien wel janken. Nu huil ik zelden. – buurtbewoner/deelnemer
Meerwaarde voor buurtbewoners
Uit de verhalen blijkt dat er diverse ervaren baten zijn voor buurtbewoners. WIJ Dordrecht zet in op zinvolle activiteiten en stimuleren ouderen om zelf vrijwilliger te worden. Hierdoor ervaren de deelnemers meer zingeving, doordat ze daadwerkelijk bijdragen aan de activiteiten in de buurt. Bijna dagelijks zijn er activiteiten, waardoor mensen een reden hebben ’s ochtends op te staan en een gezonde dagstructuur vinden.
Ik ben trots als weet dat ik iemand heb geholpen. – buurtbewoner/vrijwilliger
De deelnemers geven aan dat zij minder eenzaamheid ervaren en duurzame vriendschappen sluiten met andere deelnemers en vrijwilligers. De wederkerigheid die heerst binnen WIJ Dordrecht zorgt ervoor dat deelnemers meer vertrouwen in anderen krijgen.
De energie die je van de senioren krijgt is heel mooi. Ze zijn eenzaam en ze kunnen hun ei kwijt bij mij. – buurtbewoner/vrijwilliger
Bijzonder aan de aanpak is dat sociale activiteiten worden gecombineerd met beweegactiviteiten. Deelnemers ervaren dat ze gezonder worden door hun deelname. Bij tijdelijke sluitingen rondom de coronacrisis ging hun gezondheid ook sterk achteruit. Doordat er naast vrijwilligers ook professionele krachten betrokken zijn, worden lichamelijke en psychische problemen ook eerder opgemerkt, blijkt uit de verhalen rondom de deelnemers.
In maart kon ik nog geen stap zetten. Nu kan ik kilometers lopen. – buurtbewoner/deelnemer beweegactiviteiten
Preventieve kracht
Er zijn sterke aanwijzingen dat er maatschappelijke kosten voorkomen worden door de inzet van WIJ Dordrecht. In drie van de zes onderzochte casussen werd aangegeven dat mensen zonder WIJ Dordrecht waarschijnlijk niet meer zelfstandig thuis hadden gewoond, of was er zwaardere zorg nodig geweest dan nu het geval is. Dit had geleid tot hogere kosten.
Er zijn sterke aanwijzingen dat er maatschappelijke kosten voorkomen worden door de inzet van WIJ Dordrecht – Senior onderzoeker Maarten Kwakernaak
Weging van kosten en baten
De weging van maatschappelijke kosten en baten van WIJ Dordrecht valt positief uit. De verhalen van deelnemers en vrijwilligers laten zien dat er diverse preventieve mechanismen werkzaam zijn en de mogelijke besparingen zo groot zijn, dat de maatschappelijke investering in WIJ Dordrecht snel terugverdiend is. Toch benadrukken we dat de motieven om te investeren in WIJ Dordrecht of soortgelijke projecten voor de gemeente Dordrecht vooral niet-financieel moeten zijn. Met WIJ Dordrecht is er een aanpak ontwikkeld die tegemoetkomt aan het algemene welbevinden van kwetsbare (oudere) inwoners, tegen zeer beperkte kosten. Maar de financiële baten lijken vooral bij bovenlokale partijen te liggen.
Meer weten over de Effectencalculator? Neem dan contact op met senior onderzoeker Maarten Kwakernaak.