Herkomst, geslacht (genderidentiteit), seksuele gerichtheid of geloof mogen geen invloed hebben bij de keuze van de verhuurder voor een huurder. Is dit wel het geval, dan is er sprake van discriminatie. Het tegengaan van discriminatie bij de verhuur van woningen staat ook voor de gemeente Utrecht hoog op de agenda. Het Verwey-Jonker Instituut deed in opdracht van de gemeente onderzoek naar discriminatie op grond van etniciteit en seksuele gerichtheid bij woningverhuur in Utrecht.
Voor deze gemeentelijke monitor voerden de onderzoekers correspondentietesten uit. Met fictieve profielen reageerden ze op online advertenties voor woningen in Utrecht, om te onderzoeken in hoeverre er (feitelijk en objectief vast te stellen) sprake is van discriminatie. Daarnaast is met mystery calls onderzocht in hoeverre woningbemiddelaars bereid zijn om in te gaan op discriminerende verzoeken van fictieve verhuurders.
Bijna alle woningbemiddelaars zijn direct of indirect bereid om mee te werken aan discriminatie, blijkt uit deze mystery calls. Uit de correspondentietesten blijkt verder geen aanleiding om te stellen dat er in Utrecht sprake is van systematische bevoordeling of benadeling van personen met een Marokkaans klinkende naam en homoseksuele (mannen)stellen in de eerste stap van het verhuurproces. Zij worden niet vaker of minder vaak uitgenodigd voor een bezichtiging dan personen met een Nederlands klinkende naam en heteroseksuele stellen. Het is echter van belang te realiseren dat dit niet hoeft te betekenen dat deze groepen geen discriminatie kunnen ervaren. Ook ná de eerste stap in het verhuurproces kunnen mensen worden uitgesloten, bijvoorbeeld vanwege hun veronderstelde achtergrond of huidskleur. We kunnen hier echter geen uitspraken over doen op basis van dit onderzoek.
De resultaten uit dit Utrechtse onderzoek wijken af van het eerdere onderzoek in de gemeente Utrecht van Academie van de Stad uit 2020. Uit dit onderzoek kwam naar voren dat kandidaat-huurders met een ‘niet-westers klinkende’ mannennaam, en mannelijke kandidaat-huurders met een partner van hetzelfde geslacht, systematisch benadeeld worden werden. In het rapport bespreken we mogelijke verklaringen voor deze verschillen in uitkomsten.
Dit gemeentelijke onderzoek is uitgevoerd in aanvulling op de (tweede) landelijke monitor discriminatie bij woningverhuur.