Migranten die geen rechtsgeldige verblijfstitel hebben in Nederland, hebben net als ieder ander recht op medisch noodzakelijke zorg. KIS verkende hoe ‘het recht op toegang tot medisch noodzakelijke zorg’ voor deze ongedocumenteerde migranten in de praktijk verloopt. Onze onderzoekers hebben de meest recente literatuur over het onderwerp bestudeerd en (nationale en lokale) stakeholders geïnterviewd.
Ondanks dat op basis van wet- en regelgeving de medisch noodzakelijke zorg toegankelijk zou moeten zijn voor deze groep migranten, blijkt de praktijk zowel weerbarstiger als inventiever dan wet- en regelgeving veronderstellen. De knelpunten, die landelijk ervaren worden met betrekking tot toegang tot en financiering van zorg, worden vaak op lokaal niveau opgelost.
De kracht van deze oplossingen zit in de creativiteit en de ‘korte lijntjes’, maar is vaak niet structureel van aard. Kenmerkend voor de (lokale) oplossingen die genoemd worden om de toegang tot en financiering van zorg te realiseren, is de samenwerking die hiervoor nodig is. Want; alleen krijg je het niet voor elkaar.
Verbindingen tussen professionals, vrijwilligers en andere betrokkenen zijn cruciaal. Zorg voor ongedocumenteerden is daarom een relationele kwestie.
Samenwerking
Uit de verkenning wordt duidelijk dat duurzame verbetering van de toegang tot zorg vraagt dat er samenwerking is tussen diverse betrokkenen op lokaal- en nationaal niveau. De wijze waarop deze betrokken het vraagstuk van medisch noodzakelijke zorg benaderen, verschilt sterk van elkaar. De realisatie dat er vanuit verschillende logica’s gewerkt wordt aan dit vraagstuk, is een voorwaarde om samen te kunnen werken. Bewustwording van deze verschillen biedt een opstap om te komen tot een (deels) gedeelde probleemdefiniëring en daarbij behorende oplossingsrichtingen.
Met elkaar in gesprek over hoe je de kwestie van medisch noodzakelijke zorg aan ongedocumenteerde migranten benadert, en wat je ziet als urgente knelpunten, is daarvoor een belangrijke basis. Zo kan er samen verschil gemaakt worden voor mensen die in een kwetsbare gezondheidssituatie verkeren.