Voor Vereniging voor Bestuurskunde plaatst Hans Boutellier, bijzonder hoogleraar Polarisatie en maatschappelijke veerkracht bij Bestuurswetenschappen VU en wetenschappelijk adviseur van het Verwey-Jonker Instituut, de coronacrisis in maatschappelijk perspectief.
Onze samenleving heeft zich na grote transities – neoliberalisme, netwerksamenleving, digitalisering – ontwikkeld tot een samenleving waarin ‘improviserend pragmatisme’ de boventoon voert. In plaats van ons te laten leiden door grote ideologieën of verhalen, laten we ons leiden door concrete problemen en handelen we naar bevind van zaken. We willen bovendien zekerheid en veiligheid bieden, en we doen dat effectief en efficiënt.
Sturen op zicht
In de beginfase van de corona-crisis heeft dat goed gewerkt: we ‘sturen op zicht’, zoals Rutte dat noemde, en we pakken het probleem nauwgezet aan, sterk leunend op de medische wetenschap. Maar in de herstelfase gaat het improviserende pragmatisme zich wreken. Een sociaal-economische strijd laait op; we zoeken naar nieuwe verbeelding en bezinning; en sociale spanningen nemen toe, aangevoerd door (populistische en geopolitieke) identiteitspolitiek. Dat vraagt om re-ideologisering en krachtige mobiliserende verhalen.